Reactance: Waarom mensen zich verzetten tegen verandering

Briesend smeet ze het rapport op mijn bureau. Het was blauw en blauw was niet haar kleur en het was háár rapport. Nooit had ik vermoed dat mijn taak om een nieuwe huisstijl te introduceren zoveel emoties los zou maken. Wat ik niet doorhad, was dat ik mijn collega’s iets afnam.

Zij mochten al jaren zelf weten hoe ze hun rapporten vormgaven en dit mocht nu niet meer. In de plaats van een gemeenschappelijk doel tussen haar en mij te zoeken – we willen allemaal professioneel voor de dag komen, nietwaar? – wilde ik haar boos overtuigen van mijn gelijk. Wat leverde dat op? Niks. Of jawel: nog meer weerstand.

Stiekem geniet ik er wel van als mensen burgerlijk ongehoorzaam zijn, een dikke vinger opsteken en in opstand komen tegen suffe regeltjes. Maar niet tegen die van mij! Stel nou dat je mensen wilt overtuigen om te veranderen. Hoe krijg je ze dan toch mee?

Kont tegen de krib

Allereerst een geruststelling: altijd als je veranderingen doorvoert, zullen er mensen zijn die het er niet mee eens zijn. Hoe goed je het ook inpakt of hoe oprecht je bedoelingen ook zijn. Sommige mensen gooien de kont tegen de krib, puur en alleen omdat jij hun gedrag probeert te veranderen.

Ook zijn er mensen die de verandering wantrouwen: is dit echt nodig? Gaat dit volgend jaar wéér veranderen? Een laatste groep verandert gewoon niet. Ze snappen misschien je punt wel, maar ze vinden het te lastig om zich aan te passen.

Altijd als je veranderin­gen doorvoert, zullen er mensen zijn die het er niet mee eens zijn

Wat kan helpen is om mensen vrij te laten. Je geeft ze handvatten en argumenten, maar laat de keus aan hen. Prima als je mensen wilt aansporen om een ommetje te doen tijdens het werk of gezond te eten. Maar de nieuwe huisstijl was verplicht. Per ongeluk deed ik best wat dingen goed. Ik liet sceptici zien waarom een uniforme huisstijl belangrijk is en die boodschap hield ik stug vol.

Ik zorgde voor gemak, de nieuwe huisstijl-sjablonen waren makkelijker in gebruik dan de oude. Daarnaast liet ik mensen praten met collega’s die wel de nieuwe huisstijl gebruikten. Die zaten immers in hetzelfde schuitje. Maanden later kreeg ik een mail van de oud-protesteerder. Ze moest erg wennen aan de nieuwe huisstijl, maar vond hem nu erg mooi.

Deze column verscheen eerder in AD

Beter leren beslissen?

Tijdens mijn trainingen, workshops en lezingen ontdek je hoe denkfouten werken, waarom iedereen ze maakt en hoe je ze kan voorkomen. 

Meer lezen?

4.3/5

Hoe maak je betere beslissingen en minder denkfouten? Een toegankelijke en praktische gids.

Lees meer columns over denkfouten: