Niemand vindt het leuk om kritiek te krijgen. Of vooruit, ik ken er een paar. Van die mensen die het leven een groot ontwikkelfeest vinden en altijd op zoek zijn naar rafelrandjes van zichzelf waar ze aan kunnen schaven. Als boksers staan ze voor je: ja, kom maar, geef me nog een oplawaai! Ze zijn uitzonderingen. De meesten van ons voelen een flinke portie stress als er feedback aan zit te komen.
Zelf probeer ik kritiek altijd te voorkomen. Ik leg de lat onnoemelijk hoog voor mezelf zodat iedereen altijd blij is, of ga lastige uitdagingen uit de weg. Soms lees ik alleen nog maar de eerste zin van een mail: ‘Mooie voorzet, maar…’ Hup, spontaan klap ik de laptop dicht en ga een was draaien. Het woordje ‘maar’ is mijn ergste nachtmerrie. Van fouten kun je leren, roepen we altijd. Totdat we zelf op het matje worden geroepen.
Als je evolutionair psychologen mag geloven is het allemaal een overblijfsel van de tijd dat we een groep nodig hadden om te overleven. In je eentje was het lastig om je te beschermen tegen gevaarlijke dieren en om genoeg eten te vinden. In onze samenleving ga je niet dood als mensen je stom vinden. Je mag heus nog wel de supermarkt in om eten te halen, ook al vindt je leidinggevende dat je planning strakker kan.
Stoppen met doemdenken dus. Iemand vindt dat je iets nog niet goed deed, maar dat wil niet zeggen dat je werk prut is. Of erger: dat jij prut bént. Net als iedereen ontwikkel je je elke dag weer een beetje. Wat je nog niet kan, kun je leren. Mensen geven meestal feedback omdat ze je willen aansporen om net dat stapje extra te zetten. Niet om je af te fakkelen, al voelt het soms wel zo.
Van fouten kun je leren, roepen we altijd. Totdat we zelf op het matje worden geroepen
Jouw taak is om uit het gesprek informatie te halen waar je iets mee kan. En waar je iets mee wíl. Want misschien vind je leidinggevende dat je meer klanten kan afhandelen per uur, maar vind jij het belangrijk om mensen echt te horen. Gaat de ander wel erg lang door op waar je tekortschoot, vraag dan ook eens naar wat er wél goed ging. Kritiek is een gesprek tussen mensen, niet een les ‘leren doodliggen’ voor honden.
Deze column verscheen eerder in AD
NB. In deze column gebruik ik kritiek en feedback door elkaar, maar ik werd erop gewezen dat dit niet hetzelfde is. Kritiek leveren wordt vaak gezien als iemand op de man af omlaaghalen, feedback is respectvol en gericht op iemands gedrag.
