Die ene keer dat mijn koffiemok kwijt was, het is een duistere pagina in mijn loopbaan. Na jarenlange handwas vond ik dat hij wel een rondje in de vaatwasser op werk verdiend had. De volgende ochtend was hij jammerlijk verdwenen.
Niet dat mijn mok zo bijzonder is, of waardevol. Het duurde even voordat de 35-procent-kortingsticker er echt goed af was, zeg maar. Maar het was vooral míjn mok.
Gelukkig kreeg ik in mijn gemis een beetje steun van psycholoog Richard Thaler. Hij ontdekte het bestaan van het bezitseffect: mensen vinden hun eigen bezittingen meer waard. Gewoon, omdat het hun bezit is. Als je iets van je eigen spullen moet wegdoen, voelt dit als verlies. En daar hebben mensen een hekel aan.
Compenseren voor verlies
Thaler nam de proef op de som met een groep studenten. De ene helft kreeg een mok cadeau, de andere helft kreeg niets. Vervolgens mochten ze de mokken aan elkaar gaan verkopen. De mokbezitters wilden 5,25 dollar vangen, want hee, als ze hun bezit moesten wegdoen, dan willen ze flink gecompenseerd worden voor dat verlies. De kopers vonden de mok maar 2,75 dollar waard. Maximaal. Geen wonder dus dat er in dat onderzoek maar weinig mokken van eigenaar zijn gewisseld.
Mijn mok-inpikkende collega zag waarschijnlijk weinig kwaad in zijn daad. De mok was in zijn ogen evenveel waard als al die anderen in de vaatwasser. Maar voor mij was hij zeker twee keer zoveel waard. Ik had hem bovendien al 8 jaar en hoe langer je iets in je bezit hebt, hoe sterker het bezitseffect. Belangrijk dus om hem zo snel mogelijk op te sporen, voordat de nieuwe eigenaar er ook nog aan ging hechten. Het kwam gelukkig goed, na een dag of drie stond hij weer te blinken in de vaatwasser.
Mocht je je dus ergeren aan naamstickertjes op aardappelschilmesjes, mensen die boos worden als je hun pen meeneemt of op hun plaats aan de lunchtafel zit: ze zijn niet gek, ze hebben last van het Bezitseffect. Niet iedereen is hier even gevoelig voor, dus als je in dit alles niks herkent: prijs jezelf gelukkig. Je bent vast een tophandelaar op Marktplaats.
