Voor je verder leest: bekijk eerst even dit filmpje. Tel hoe vaak het witte team de bal overgooit:
Onderzoekers Daniel Simon en Christopher Chabris lieten in dit beroemde onderzoek van Harvard proefpersonen een video van een potje basketbal zien. Hierbij moesten de proefpersonen tellen hoe vaak het witte team de bal overgooide. Een eenvoudige taak, die de meesten wel konden volbrengen.
Maar daar ging het natuurlijk niet om. Zoals je hebt gezien, komt halverwege het potje vanaf rechts iemand in een gorillapak op, gaat in het midden stilstaan, slaat op zijn borst en loopt vervolgens links het scherm uit. Totaal onverwacht, maar niet te missen. Zou je denken. Toch merkte de helft van de proefpersonen de gorilla niet op. Ook al hadden ze er recht naar gekeken. Heb jij ’m wel gezien?
Herkennen
Ik had laatst eenzelfde ervaring. Het stel tegenover me in de trein was waarschijnlijk een dagje uit. Samen lazen ze deze column in de krant. Koffie uit een thermoskan, halverwege katernen wisselen. Ondertussen zat ik peentjes te zweten, omdat ze mij al gauw zouden herkennen van de foto die bij de column staat.
Al mijn zorgen waren voor niks, ze waren zo in de krant verzonken, ze zagen me niet eens. Misschien als ik ook een gorillapak aan had gehad… Maar waarschijnlijk niet, zoals het Harvard-onderzoek De Onzichtbare Gorilla al heeft aangetoond.
We missen een heleboel, maar kunnen ons dat nauwelijks voorstellen
Inattentional blindness wordt dit fenomeen genoemd, of ‘onaandachtigheidsblindheid’. Richten we onze aandacht op het een, dan zien we iets anders over het hoofd. Waarschijnlijk denk je: nou, maar ík zou die gorilla wel zien. Ook deze overtuiging hoort bij deze illusie: we missen een heleboel, maar kunnen ons dat nauwelijks voorstellen. Het onderzoek is vele keren herhaald, met geld in bomen en clowns op eenwielers, maar niemand blijkt immuun.
Kansen
Dit heeft allerlei gevolgen voor je werk. Alles wat onverwacht is of waar we geen aandacht voor hebben, valt ons niet op. Er ontsnapt van alles aan onze aandacht en we merken het niet eens. Kansen gaan voorbij, foutjes glippen door begrotingen en onhandige processen blijven bestaan.
Wat te doen? Allereerst is het handig om te weten dat je dus niet alles opmerkt. Een medewerker die aan de bel trekt, kan best iets hebben gezien wat jij over het hoofd hebt gezien. Best slim om nieuwe medewerkers te vragen om hun ogen open te houden voor onzichtbare gorilla’s. Zij zitten nog niet zo goed in het spel en kijken dus anders.
