Als ik schrijf: ‘Tudududuuu, tududududuuuu!’, dan weet je natuurlijk onmiddellijk welke bekende hit ik bedoel. Toch? Nee? Het is zó duidelijk! Sorry, maar dan ben je wel heel dom, als je dat niet weet.
Tenminste, dat zou ik kunnen denken. Op het werk zijn er voortdurend van dit soort misverstanden, in vergaderingen, mails en presentaties. Misschien gaat het dan niet over top 40-hits, maar over vakkennis. De een heeft een hoop informatie in zijn hoofd, zegt daar twee woorden over en verwacht dat de ander precies weet waar het over gaat. We lijden dan aan de vloek van kennis, of in het Engels: the curse of knowledge.
De een heeft een hoop informatie in zijn hoofd, zegt daar twee woorden over en verwacht dat de ander precies weet waar het over gaat
In wereldberoemd onderzoek hiernaar verdeelde psycholoog Elizabeth Newton van Stanford University proefpersonen in twee groepen: tikkers en luisteraars. De tikkers moesten een bekend liedje, zoals Lang zal ze leven of Altijd is Kortjakje ziek op een tafel tikken. Vooraf gokten de tikkers dat zeker wel 1 op de 2 luisteraars het nummer kon raden.
Frustratie
Maar dat viel tegen. Slechts 1 op de 40 luisteraars raadden het liedje. De tikkers bleven diep teleurgesteld achter en vroegen zich serieus af met wat voor volk ze te maken hadden. Je herkent dat gevoel vast wel als je wel eens Party & Co speelt en iemand moet bij jou liplezen. Frustratie alom.
Wanneer we communiceren, of dat nou met tikjes is of met woorden, hebben we in ons hoofd allerlei aanvullende informatie. En we kunnen ons bijna niet voorstellen dat de ander dit niet hoort of weet. Er is dus hoop voor die sullige stagiair en die schaapachtige klant met vreemde eisen. Ze zijn niet achterlijk. Ze weten gewoon niet wat jij allemaal weet.
Die sullige stagiair of die schaapachtige klant zijn niet achterlijk. Ze weten gewoon niet wat jij allemaal weet
Boodschap versimpelen
Hoe kun je de vloek van de kennis voorkomen? Allereerst: weet dat dit verschijnsel bestaat. Heeft de ander meer uitleg nodig, dan is hij niet traag van begrip, maar weet hij eenvoudigweg niet wat jij weet. The Final Countdown zit in míjn hoofd, niet in dat van jullie. (Maar nu wel! Herlees de eerste zin maar). Verplaats je in de ander en probeer je voor te stellen welke voorkennis hij heeft en versimpel de boodschap zo nodig. En: doe nooit spelletjes waarbij je moet liplezen.
