Geen idee waarom ik een nieuwe tablet nodig had, maar eenmaal in de winkel wist ik zeker dat ik niet kon leven zónder. Onmiddellijk belandde ik in een koopspiraal. Er hoorde een kostbare tekenpen bij, natuurlijk. Een slim hoesje met toetsenbord ook. Dure notitie-apps en een abonnement voor extra opslag. En toen ik mijn spiksplinternieuwe tablet in gebruik nam en in mijn favoriete tas stak, vond ik die ineens behoorlijk afgetrapt en aan vervanging toe.
Voor ik het wist was ik een koopslaaf geworden van mijn nieuwe gadget. Honderden euro’s lichter schrok ik wakker uit mijn kooproes en herinnerde me een essay van de Franse filosoof Denis Diderot. Al in de 18e eeuw schreef hij dat hij een prachtige, scharlaken kamerjas ontving, waardoor hij zichzelf in de schulden stortte. Nooit wilde hij nieuwe spullen, maar in vergelijking met het cadeau leken zijn andere bezittingen erg armoedig. Dus verving hij zijn rieten stoel voor een kostbare leren fauteuil, kocht een nieuwe schrijftafel en schilderijen.
Een nieuw lidmaatschap van de sportschool smeekt zowat om nieuwe kleding, bidon en een sporthorloge.
Iedereen herkent dit Diderot-effect waarschijnlijk wel. Je vervangt je koelkast, maar plots lijkt de hele keuken aan vervanging toe. Je koopt een nieuw colbert en staat ineens ook bij de broeken en schoenen te kijken. Een nieuw lidmaatschap van de sportschool smeekt zowat om nieuwe kleding, bidon en een sporthorloge. Een goede verkoper maakt hier natuurlijk goed gebruik van. Denk aan al die pakketten en uitbreidingen die je kan – of haast wel móet – bestellen bij een nieuwe auto of spelcomputer.
Slim verlanglijstje
Wil je na deze cadeautjesmaand niet op extra kosten worden gejaagd zoals Diderot, maak dan een slim verlanglijstje. Past het cadeau bij de spullen die je al hebt? Is het geschenk compleet? Hoeveel kosten wil je maken voor spullen die erbij moet kopen?
Beter is misschien nog om helemaal niks te willen. Prop die reclamefolders ongelezen bij het oud papier en blijf weg uit winkelcentra. Jouw spullen zijn misschien wat ouder, maar ook deel van je. Diderot raakte met zijn nieuwe aankopen niet alleen in de schulden, maar raakte ook zichzelf kwijt. Zijn oude, geliefde kamerjas vertelde dat hij een schrijver was. Er zat stof op van de boeken die hij las, inkt uit zijn ganzenveer. Met zijn nieuwe kamerjas wist niemand meer wie hij was.
