Stel je voor: het bedrijf waar je werkt, zit in zwaar weer. Het management heeft besloten het roer om te gooien en een heel andere koers te gaan varen. Het wordt helaas geen succes en het bedrijf gaat failliet. Een andere optie is dat het management niks doet en het bedrijf over de kop gaat. Welke keuze van het management keur je het meest af?
Als je bent zoals de meeste mensen, dan voelt het beter als het bedrijf failliet gaat doordat het management niks doet. Volgens de denkfout ‘omission bias’ hebben we liever dat negatieve gebeurtenissen het gevolg zijn van de normale loop der dingen. Actief ingrijpen waardoor er iets naars gebeurt, voelt veel slechter dan geen actie ondernemen. Ook als de uitkomst in allebei de gevallen dezelfde is.
Actief ingrijpen waardoor er iets naars gebeurt, voelt veel slechter dan geen actie ondernemen
Er zijn talloze onderzoeken hiernaar geweest met lastige, verzonnen vraagstukken. Stel dat er een griepepidemie is (hoe actueel opeens) en 10 op de 10.000 kinderen doodgaan. Er is een vaccin waardoor niemand meer ziek wordt, maar deze heeft als bijwerking dat 5 op de 10.000 kinderen sterven. Inenten of niet? Gooi je iemand die eruitziet alsof hij zwaargewond is uit een overvol reddingsbootje, wanneer je daarmee alle andere opvarenden kan redden? Wat is erger? Dat een tennisspeler passief toekijkt hoe zijn tegenspeler een salade bestelt met daarin peper waarvoor hij allergisch is, of dat hij die salade zijn rivaal actief aanprijst?
Manipulatief
Uit alle onderzoeken blijkt dat we massaal kiezen voor niets doen, maar een kleine 10 procent kiest voor actie. Amerikaanse psychologen Daniel Bartels en David Pizarro wilden weten waarom die mensen zich wel door ratio laten leiden. Ze ontdekten dat de mensen die geen last hadden van de ‘omission bias’ en dus eigenlijk rationeel de juiste keuzes maakten, vaker manipulatief en wreed naar anderen waren en vrij losjes dachten over leven en dood. Ook weer niet zo prettig dus.
Onze voorkeur om inactief te zijn, leidt soms tot slechtere resultaten. Maar moeten we dan allemaal koelbloedige psychopaten worden? De psychologen stellen voor dat elk bootje of managementteam in elk geval een iemand nodig heeft die rationele keuzes maakt wanneer die het beste zijn voor het grotere goed. Ook al vindt de grote meerderheid die keuze niet zo prettig.
