Kokerillusie: Een andere baan lijkt altijd leuker, interessanter en beter.

Collega A had al een poos hoogoplopende ruzies over haar salaris. Volgens haar hoorde ze een schaal hoger te zitten, volgens haar leidinggevende niet. Dus zocht en vond ze binnen de kortste keren een beter betaalde baan.

Toch was ze al binnen een half jaar weer terug. De nieuwe, goedbetaalde baan viel tegen en haar oude stekkie bleek zo slecht nog niet. Ook mensen die trouw blijven aan hun baan zullen het wel herkennen: bij een andere baan lijkt het altijd leuker, interessanter en beter.

Met de nadruk op líjkt, want ons beeld van het gras bij de buren is behoorlijk vertekend. Collega A keek als het ware door een koker. Ze zag alleen het beloofde salaris, maar al die andere facetten die een baan de moeite waard maken, vielen buiten haar blikveld. Leuke collega’s, interessante werkzaamheden, een fijne werkplek, uitdagend werk: dat is wat ons werk echt de moeite waard maakt.

Stop met fantaseren, maar ondervraag mensen die hebben wat jij wil

Kokerillusie

Deze denkfout heet niet voor niets de kokerillusie. We richten al onze aandacht op opvallende verschillen die makkelijk te zien zijn. In een klassiek experiment werden mensen uit het midden van Amerika en uit Californië gevraagd wie van hen het meest gelukkig zou zijn. Beide groepen dachten dat de inwoners van Californië vast het gelukkigst zouden zijn. Bij hen schijnt de zon en van zonneschijn worden we blij. Klinkt logisch.

De onderzoeksresultaten wezen anders uit: beide groepen waren even gelukkig, zon of niet. De proefpersonen zagen alleen het meest opvallende verschil tussen de twee groepen, maar klimaat blijkt helemaal niet zo bepalend voor ons geluksgevoel. Hechte relaties met anderen, bevredigend werk en een comfortabele levensstandaard, dat is echt belangrijk.

Meer geld levert niet meer geluk

Met dit in het achterhoofd kun je je afvragen of je altijd maar moet streven naar meer geld. Weinig geld maakt ongelukkig, volgens psycholoog Daniel Gilbert, maar wanneer je eenmaal genoeg verdient om de vaste lasten ruimschoots te voldoen, dan doet nóg meer geld weinig met je geluksgevoel. Vooral niet als je daarvoor tijd met familie en vrienden moet inleveren, want dat zijn juist de geluksbrengers.

Hoe weet je of je lijdt aan de kokerillusie? Stop met fantaseren, maar ondervraag mensen die hebben wat jij wil, suggereert Gilbert. Alleen dan krijg je een eerlijk beeld van hoe groen het gras aan de overkant nou echt is.

Deze column verscheen eerder in AD

Beter leren beslissen?

Tijdens mijn trainingen, workshops en lezingen ontdek je hoe denkfouten werken, waarom iedereen ze maakt en hoe je ze kan voorkomen. 

Meer lezen?

4.3/5

Hoe maak je betere beslissingen en minder denkfouten? Een toegankelijke en praktische gids.

Lees meer columns over denkfouten: