Zeigarnik-effect: waarom we onaffe taken niet uit ons hoofd krijgen

Heb je op dit moment ook een onaffe legpuzzel liggen? En lukt het je om niet stiekem verder te puzzelen? Zelf heb ik daar best moeite mee, ik blijf maar aan al die stukjes bloemenschilderij denken. Ik beloof mezelf regelmatig dat ik nog een uurtje moet werken en dat ik dan weer verder mag puzzelen. Vannacht lag ik wakker en overwoog ik zelfs om er voor op te staan.

Obers

Allemaal de schuld van het Zeigarnik-effect. Taken die niet af zijn, blijven in ons hoofd spoken en zorgen dat we ons maar moeilijk op iets anders kunnen focussen. De Russische psychologe Bluma Zeigarnik ontdekte dit verschijnsel al in 1927. Zij merkte op dat obers moeiteloos bestellingen kunnen onthouden, maar zo gauw het eten uitgeserveerd was of de rekening betaald, dan vergaten ze de details.

Lastig, als het gaat om puzzels die om je aandacht schreeuwen. Of die Scandinavische krimi-serie waarmee je was begonnen met een spannende cliffhanger. (Tip: stop halverwege de aflevering en niet bij het einde.)

Wat ik wél succesvol heb afgerond, ben ik allang vergeten

Maar het Zeigarnik-effect biedt ook kansen, als je het slim toepast. Vooral voor de uitstellers onder ons, waaronder ik mezelf schaar. Als je iets eenmaal start, dan wordt de kans groter dat je het afmaakt.

Zo maak ik vaak al een Word-bestand aan voor artikelen die ik moet schrijven. Ik typ mijn naam erboven, de naam van het project en de datum. Daaronder wat kopjes, steekwoorden en krabbels met losse gedachten en voilà, de kop is eraf, maar de taak is nog lang niet klaar. Hierdoor bouwt zich wel een mentale spanning zich op in mijn hoofd, denk ik er vaker aan en wil ik daardoor graag verder.

Enorm saai

Het werkt niet altijd. Als een taak te moeilijk voor je is, of enorm saai, dan blijf je waarschijnlijk uitstellen. Dan moet er inhoudelijk iets aan de taak veranderen.

Al dat herinneren van onaffe taken heeft ook een nadeel. Als ik denk aan wat ik heb bereikt, denk ik vooral aan niet-afgemaakte schilderijen, geflopte projecten en cursussen die ik nooit voltooid heb. Wat ik wél succesvol heb afgerond, ben ik allang vergeten. Heb je een project succesvol afgerond? Zet hem dan op een Tsjakka-lijst en lees die af en toe nog eens door. Goed gedaan, man.

Deze column verscheen eerder in AD

Beter leren beslissen?

Tijdens mijn trainingen, workshops en lezingen ontdek je hoe denkfouten werken, waarom iedereen ze maakt en hoe je ze kan voorkomen. 

Meer lezen?

4.3/5

Hoe maak je betere beslissingen en minder denkfouten? Een toegankelijke en praktische gids.

Lees meer columns over denkfouten: